Isoleren en energie besparen

Nederland werkt aan een energietransitie, de bedoeling is in 2050 volledig onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. Geen gek idee om nu alvast te beginnen met het isoleren van uw huis of zonnepanelen of een warmtepomp aan te schaffen. Isoleren levert al snel een besparing op de gasrekening op en maakt een woning alvast klaar voor de toekomst.

Veel zaken zijn vergunningsvrij, maar ook veel niet, en het is soms best ingewikkeld om uit te vinden waar wel en niet een vergunning voor nodig is. Mag een warmtepomp nou wel of niet aan de voorgevel komen? En hoe wordt dit eventueel getoetst? Voorbeelden van gemeentes die bewoners een beetje opweg helpen met verduurzamen zijn o.a. Amersfoort en Breda.

Brochure gemeente Amersfoort
Bruchure gemeente Breda

Kijk op de  website van uw gemeente, meestal onder vergunningen of verbouwen. En kijk ook eens of uw gemeente een duurzaamheids of klimaat visie heeft. Misschien komt er in uw wijk wel een warmtenet, of krijgt u hulp bij de verduurzaming van uw huis.

Begin met goed isoleren

Veel toegepast om woningen te isoleren:

• HR++ glas in plaats van gewoon dubbel glas of enkel glas is al een hele stap vooruit.
• Vloerisolatie
• Gevel isolatie (binnenkant, buitenkant of spouwisolatie)
• Dakisolatie (binnenkant of buitenkant)

Kijk ook eens naar natuurlijke isolatiematerialen, bijvoorbeeld van gerecyclede spijkerbroeken!

Let op! Als u gaat isoleren is ventilatie héél belangrijk. Doet u dat niet, dan kan condens in de constructie ontstaan, omdat het vocht niet weg kan. Dat veroorzaakt schimmel en uiteindelijk kan hout gaan rotten.

Voor nieuwbouw gelden al hoge isolatie-eisen. Dus een nieuwbouwwoning is altijd goed geïsoleerd en zal ook niet meer worden aangesloten op het gas-net.

Spouwisolatie

Vanaf ca. 1930 zijn huizen gebouwd met een spouwmuur: dubbele gemetselde muren van ca. 10 cm dik. De ruimte tussen de muren noemen we de spouw. Als een spouw groot genoeg is, (+/- 4 cm) is het aanbrengen van spouwisolatie een optie. Bij kleine spouwen is er kans op vochtoverslag, via het ingespoten materiaal. Dan komt u van de regen in de drup… Dus laat u vooral goed informeren! Vereniging Eigen Huis geeft goede en duidelijke informatie over spouwisolatie en alles wat daarbij komt kijken.

Let op! Spouwisolatie is in principe vergunningsvrij, maar mag alleen als beschermde dieren, met name vleermuizen, niet verstoord worden. Het moet dus natuurvriendelijk gebeuren. De Rijksoverheid heeft hier met Provincies en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afspraken over gemaakt.

Warmtepomp ipv een cv-ketel

Er zijn veel alternatieven voor de ouderwetse cv-ketel. Afhankelijk van de situatie kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een aardwarmtepomp, bodemwarmtepomt, een luchtwarmtepomp, een PVT-warmtepomp, een ventilatiewarmtepomp of een hybride warmptepomp. Meest gebruikt zijn de luchtwarmtepompen die de warmte uit de lucht halen, met een buitenunit. In ruimer opgezette woongebieden is een grond-warmtepomp een opties. Als u kiest voor een hybride systeem, is het gasgebruik een stuk lager. Dit is dan wel een tussenstap richting all electric.

Warmtepompen leveren minder heet water dan een cv-ketel. (middentemperatuur of lage termperatuur). Vloerverwarming is daarbij zeer geschikt, maar een ander type radiator is ook een optie.

Warmtepompen en geluid

Let op! Warmtepompen (en airco’s) maken geluid.  Sinds 2021 gelden er regels om geluidsoverlast te voorkomen. Tussen 19.00-7.00 is de maximale geluidsbelasting op de erfgrens 40 dB, overdag maximaal 45 dB. Als de unit meer geluid maakt moet deze op afstand komen te staan of hangen, of is een afscherming nodig. Kijk hiervoor ook naar de rekentool+geluid+warmtepompen+en+airco’s en de uitgebreide rekentool geluid warmtepompen. Een installateur kan u helpen met deze berekening en u adviseren over de juiste positie en eventuele maatregelen. Zie ook de website van de Vereniging Eigen Huis. Gelukkig worden warmtepompen steeds stiller!

Verduurzamen en vergunning

Ook hier geldt weer de ‘knip’ tussen de bouwactiviteit (technisch) en de omgevingsplan activiteit (ruimtelijk). Pas als allebei de activiteiten vergunningsvrij zijn is geen vergunning nodig. Voor vrijwel alle isolatiewerkzaamheden is bouwtechnisch geen vergunning nodig.

Bouwtechnisch vergunningsvrij:

• Isoleren aan de binnenkant
• Spouwisolatie; Let op: er geldt zorgplicht beschermde dieren!
• Het aanbrengen van dubbel glas
• Gevelisolatie (als het gebouw geen verdiepingsvloer heeft hoger dan 13 meter)
• Dakisolatie
• Zonnecollectoren en zonnepanelen
• Een warmtepomp of airco unit

Omgevingsplanactiviteit vergunningsvrij:

• Inpandige isolatiemaatregelen en spouwisolatie; Let op: er geldt zorgplicht beschermde dieren!
• Isolatie panelen en isolatieglas aan de achterkant en niet naar openbaar gebied gekeerde zijkant;
• Als detaillering, profilering en vormgeving niet wijzigen, isolatieglas aan de voorkant;
• Zonnepanelen en collectoren zie de voorwaarden. In ieder geval niet op monumenten in bij beschermd dorps en stadsgezicht alleen op het achterdakvlak.

Niet vergunningsvrij:

• Isoleren van een monument, waaronder ook het aanbrengen van isolatieglas
• Aanpassingen zoals nieuwe kozijnen en dubbelglas in beschermd dorps- of stadsgezicht
• Door aanpassingen aan het dak of dakrand of voorgevel ten gevolge van buitenisolatie verandert het uiterlijk van een gebouw. Het verhogen van een dak is niet vergunningsvrij voor wat betreft de omgevingsplanactiviteit
• Vraag het voor de zekerheid na bij uw gemeente!

Buitenunits warmtepompen soms vergunningsvrij

Warmtepompen die los van de woning, op de grond staan zijn vergunningsvrij mits niet hoger dan 1 meter en niet groter dan 2 m2. Ook in de voortuin. Dit is een landelijke regeling.

Warmtepompen aan of op een bouwwerk zijn vaak vergunningsplichtig voor wat betreft de Omgevingsplanactiviteit. Het is verstandig dit vooraf goed na te gaan, want anders loopt u de kans dat u een unit illegaal plaatst en weer moet verwijderen. Een unit aan de voorgevel is in principe niet vergunningsvrij. Gemeentes zien ook liever de units tegen de achtergevel of op een aanbouw. Inmiddels zijn in veel gemeentes richtlijnen voor warmtepompen en airco’s opgesteld, of zijn regels opgenomen in de Welstandsnota. Zie daarvoor de website van uw gemeente.

Voor het slaan van een bodem warmtebron moet u een melding doen, onder meer om te voorkomen dat er door te veel verschillende huizen warmte uit de grond wordt gehaald.